เนอ ื้ หาในสว่ นนไี้ ดร้ับการตรวจสอบโดย ศาสตราจารยม์ ารต์ นิ โยแมนส์จากคณะจติ วทิ ยา มหาลยัซสั เซก็ ซ์ จากสหราชอาณาจักร
การเสพตด
การเสพตดิ หรอื ทร ี่ จู้ ักกนั วา่ ภาวะพง ึ่ พาสารเสพตดิเป็นกระบวนทเ ี่ กย ี่ วขอ้ งกบั ทงั้ทางรา่ งกายและจติ ใจท ี่ ทำ ใหเ้กดิภาวะการพง ึ่ พาสารนัน้ ๆ และยงัทำ ใหเ้กดิ อาการลงแดง (withdrawal symptoms) เมอ ื่ หยดุ ใชส้ าร ดงักลา่ ว คำ วา่ “การเสพตดิ” มกั จะถกู ใชก้บั ความผดิ ปกตทิ างพฤตกิ รรมอน ื่ ๆ เชน่ การตดิ การพนัน ซง ึ่ นำ ไปสู่ สภาวะทางจติ ใจทสี่ ง่ ผลใหเ้กดิ พฤตกิ รรมทไี่ มส่ ามารถควบคมุ ได ้
น้ำ ตาลและความเสย ี่ งตอ่ การเสพตดิ
ในปัจจบุ นั มคี วามเชอ ื่ อยา่ งแพรห่ ลายวา่ น ้ำ ตาลเป็นหนง ึ่ ในสารเสพตดิ อยา่ งไรกต็ าม จากหลกั ฐานทาง วทิ ยาศาสยท์ ไี่ ดจ้ากโครงการ “NeuroFAST” ทไี่ ดร้ับความรว่ มมอื จากนักวจิัย 10 กลมุ่ จาก 7 ประเทศ พบวา่ น ้ำ ตาลหรอื อาหารทม ี่ สี ว่ นผสมของน ้ำ ตาลไมใ่ ชส่ ารเสพตดิ (1-9) นอกจากนัน้ การเสพตดิ น ้ำ ตาลยงั ไมเ่ ป็นทย ี่ อมรับตามเกณฑม์ าตรฐานทางการแพทย์ทม ี่ สี ว่ นเกย ี่ วขอ้ งกบั International Classification of Disease (ICD) ขององคก์ รคก์ ารอนามยั โลก (WHO) และยงัคงไมป่ รากฏอยใู่ นคมู่ อื การวนิ จิฉัยและสถติ ิ ของโรคทางจติเวช (DSM) ฉบบั ลา่ สดุ อกี ดว้ย (12)
การรับประทานอาหารทค ี่ ณุ ชน ื่ ชอบ สามารถกระตนุ้ ใหส้ มองปลอ่ ยฮอรโ์ มนหรอืหลง ั่ สารโดปามนี ออกมา ซง ึ่ เป็นการตอบสนองของสมองทบ ี่ ง่ บอกถงึความสขุ และความพงึพอใจ อยา่ งไรกต็ ามการตอบสนองนไี้ มไ่ ดเ้กดิ ขน ึ้ เมอ ื่ รา่ งกายไดร้ับน ้ำ ตาลเพยี งอยา่ งเดยี ว และไมไ่ ดบ้ ง่ บอกหรอื ชนำ ี้ นำ วา่ น ้ำ ตาลนัน้ เป็นสารเสพตดิ แตอ่ ยา่ ง ใด การหลง ั่ สารโดปามนี นัน้ สามารถเกดิขน ึ้ ไดใ้นเวลาทม ี่ คี วามสขุ เชน่ หวัเราะกบั เพอ ื่ นหรอื อยใู่ นระหวา่ งการ ออกกำ ลงักาย
ความรสู้ กึพงึพอใจทเ ี่ กดิขน ึ้ หลงัจากการรับประทาน เกดิขน ึ้ จากกระบวนการทางสมองอนั ซบั ซอ้นททำ ี่ ทำ ใหเ้กดิ ปฏกิ ริยิ าตอบสนอง ตอ่ การมองเห็น การไดก้ลน ิ่ การรับรส รวมไปถงึการยอ่ ยอาหาร ความรสู้ กึทไี่ ดร้ับจาก ความพงึพอใจหลงัรับประทานอาหารนัน้ มกี ารตอบสนองทค ี่ ลา้ยคลงึกบั อาการของการเสพตดิ (1,10) แต่ น ้ำ ตาลนัน้ มคี วามแตกตา่ งอยา่ งเห็นไดช้ ดั ตรงทก ี่ ระบวนการทางความรสู้ กึไมไ่ ดทำ้ ทำ ใหส้ มองมกี าร เปลย ี่ นแปลงทางโครงสรา้งหรอื การทำ งาน (9) เหมอื นอาการของการเสพตดิเชน่ อาการลงแดง (withdrawal) ความอยาก (craving) และ ความทนทานตอ่ สง ิ่ ตา่ ง ๆ (tolerance) กไ็มพ่ บในงานวจิัยตา่ ง ๆ ท ี่ หาความเกย ี่ วขอ้ งระหวา่ งมนุษยก์ บั น ้ำ ตาล (5)
